Strategie en leiderschap zijn twee zaken die met de CSRD richtlijn (Europese wetgeving) op uw bord komen als ondernemer.
In dit verband wil ik het verschil helder maken tussen uw ‘Bedrijfsstrategie’ en ‘operationele strategie’, die zich weer vertakt in bijvoorbeeld sales-, marketing, en/of hr-strategie, enz.
Bedrijfsstrategie gaat over waarin u wil/kan investeren en wat u er voor over hebt om op lange termijn uw bedrijf te kunnen uitbouwen.
Operationele strategie gaat over hoe u de geïnvesteerde middelen zo goed mogelijk probeert te laten renderen.
De EU taxonomie (waarop de CSRD berust) is duidelijk. Bedrijfsstrategie in de periode 2030 – 2050 zal niet meer zijn zoals ze vandaan is. Dit zijn de zes speerpunten:
Matiging van de klimaatsverandering
Aanpassing aan de klimaatsverandering
Duurzaam gebruik en bescherming van water en mariene hulpbronnen
Overgang naar de circulaire economie
Preventie en bescherming voor verontreiniging
Bescherming en herstel van biodiversiteit en ecosystemen
Dit waarmaken vergt enerzijds de stelselmatige aanpassing van uw bedrijfsstrategie én de verbetering van het leiderschap in uw organisatie.
In het vervolg van deze blog wil ik u meenemen op het traject van de CSRD rapportering en wat dit door u kan gaan betekenen, aan de hand van de EU directieve zelf:
RICHTLIJN (EU) 2022/2464 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD - van 14 december 2022, met betrekking tot duurzaamheidsrapportering door ondernemingen.
Duurzaamheidsrapportering: CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive)
Vanaf 2023 is een niet-financiële op duurzaamheid gerichte rapportering in de Europese Unie verplicht. Iedereen zal er mee te maken krijgen. Misschien nog niet direct als rapportage plichtige, maar zeker als deel van de waardeketen van grotere / genoteerde ondernemingen die wel tot rapportage verplicht zijn.
Tijdslijn
De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is op 5 januari 2023 in werking getreden. Meer bepaald:
2025: Bedrijven die al onder de KBR vallen, moeten in boekjaar 2024 gaan rapporteren.
2026: Grote ondernemingen die nu niet onder de KBR vallen, moeten in het boekjaar 2025 gaan rapporteren.
2027: Kleine en middelgrote ondernemingen en kleine en niet-complexe kredietinstellingen, en captive verzekeringsondernemingen zullen moeten beginnen met rapporteren voor het boekjaar 2026 - met een verdere mogelijkheid van vrijwillige opt-out tot 2028.
Scope
(47) … de inspanningen van bedrijven om de absolute broeikasgassen doeltreffend te verminderen als onderdeel van hun strategieën voor de beperking van en aanpassing aan de klimaatverandering, met inbegrip van emissies van groep 1, groep 2 en in voorkomend geval groep 3.
Wat hier vertaald is als ‘groep’, zal u wellicht kennen als scope 1,2,3. Dit heeft als consequentie dat de rapportage niet enkel gaat over wat u (alleen) doet – scope 1 & 2, maar ook wat uw ‘value chain’ – scope 3 – doet.
Dit heeft als verder gevolg dat heel wat bedrijven sneller dan verwacht op een of andere manier betrokken zullen zijn, want iedereen is leverancier en klant.
Strategie
Artikel 19 bis
1. Grote ondernemingen en kleine en middelgrote ondernemingen, … , nemen in het bestuursverslag informatie op die nodig is om inzicht te krijgen in de effecten van de onderneming op duurzaamheidskwesties, alsmede informatie die nodig is om te begrijpen hoe duurzaamheidskwesties van invloed zijn op de ontwikkeling, de prestaties en de positie van de onderneming.
2. De in lid 1 bedoelde informatie bevat:
a. een korte beschrijving van het bedrijfsmodel en de strategie van de onderneming, met inbegrip van:
i. de veerkracht van het bedrijfsmodel en de strategie van de onderneming ten aanzien van risico’s in verband met duurzaamheidskwesties;
ii. de kansen voor de onderneming op het gebied van duurzaamheidskwesties;
iii. de plannen van de onderneming, met inbegrip van uitvoeringsmaatregelen en daaraan gerelateerde financiële en investeringsplannen, om ervoor te zorgen dat haar bedrijfsmodel en strategie verenigbaar zijn met de overgang naar een duurzame economie en met de beperking van de opwarming van de aarde tot 1,5 °C …;
iv. de wijze waarop in het bedrijfsmodel en de strategie van de onderneming rekening wordt gehouden met de belangen van de belanghebbenden bij de onderneming en met de effecten van de onderneming op duurzaamheidskwesties;
Met CSRD komt een noodzakelijke jaarlijkse strategische update in het vizier waarbij de richting die uw onderneming wil inslaan en de stappen die ze daarbij wil nemen expliciet gemaakt worden. Veerkracht en businessmodel worden daarbij expliciet vernoemt. Het kan een stimulans zijn om er op regelmatige basis werk van te maken.
Governance (& leiding geven)
Artikel 19 bis
2. De in lid 1 bedoelde informatie bevat:
a. een korte beschrijving van het bedrijfsmodel en de strategie van de onderneming, met inbegrip van:
v. de wijze waarop de strategie van de onderneming ten aanzien van duurzaamheidskwesties is uitgevoerd;
1. een beschrijving van de door de onderneming vastgestelde tijdgebonden doelstellingen met betrekking tot duurzaamheidskwesties, waaronder, indien van toepassing, de absolute broeikasgasemissiereductiedoelstellingen voor tenminste 2030 en 2050, een beschrijving van de vooruitgang die de onderneming heeft geboekt bij het bereiken van die doelstellingen, en een verklaring die duidelijk maakt of de doelstellingen ten aanzien van milieufactoren van de onderneming gebaseerd zijn op overtuigend wetenschappelijk bewijs;
2. een beschrijving van de rol van de bestuurs-, leidinggevende en toezichthoudende organen met betrekking tot duurzaamheidskwesties, en van de daarin aanwezige deskundigheid en vaardigheden met betrekking tot het vervullen van die rol ofwel de toegang die deze organen hebben tot dergelijke deskundigheid en vaardigheden;
3. een beschrijving van het beleid van de onderneming met betrekking tot duurzaamheidskwesties;
4. informatie over het bestaan van stimuleringsregelingen in verband met duurzaamheidskwesties die aan leden van de bestuurs-, leidinggevende en toezichthoudende organen worden aangeboden;
Artikel 20
g) een beschrijving van het diversiteitsbeleid dat wordt gevoerd met betrekking tot de bestuurs-, leidinggevende en toezichthoudende organen van de onderneming met betrekking tot geslacht en andere aspecten, zoals leeftijd, handicap of achtergrond inzake opleiding en beroepservaring, de doelstellingen van dat diversiteitsbeleid, de wijze van uitvoering van dat beleid en de resultaten in de verslagperiode. Indien op dit gebied geen beleid wordt gevoerd, wordt in de verklaring uiteengezet waarom dat het geval is;
Aansluitend bij de veerkrachtige bedrijfsstrategie en het bedrijfsmodel, wordt ook de wijze waarop dit via de leiderschaps- en managementstructuren in uw organisatie ondersteund wordt geaudit. Ik vermeldt dit hier omdat de gehele CSRD rapportage onderhevig is aan een audit.
Strategie implementatie
Artikel 19 bis
2. De in lid 1 bedoelde informatie bevat:
f. een beschrijving van:
i. de door de onderneming toegepaste passende zorgvuldigheidsprocedure ten aanzien van duurzaamheidskwesties … ;
ii. de belangrijkste feitelijke of potentiële negatieve effecten die verband houden met de eigen activiteiten en met de waardeketen van de onderneming, met inbegrip van haar producten en diensten, haar zakelijke betrekkingen en haar toeleveringsketen, welke activiteiten zijn ondernomen voor het in kaart brengen en monitoren van die effecten en van andere negatieve effecten … ;
iii. alle door de onderneming genomen maatregelen om feitelijke of potentiële negatieve effecten te voorkomen, te beperken, te verhelpen of te beëindigen, en het resultaat van dergelijke maatregelen;
Art 19, punt 2-f gaat over de implementatie van uw strategie. Die verloopt ‘per definitie’ via de processen die uw bedrijf vormgeven. Dit houdt in dat er altijd variatie zal bestaan in de wijze waarop uw strategie realiteit wordt. Dit heeft ook zo z’n voordelen. Het zijn de kleine variaties die leiden tot grote sprongen in bedrijfsvoering. Als voorbeeld die éne vraag van een nieuwe klant die de aanzet is tot de ontwikkeling van een heel nieuwe reeks producten of diensten.
Processen & dubbele materialiteit
Enerzijds vraagt dit een dynamisch procesbeheer, anderzijds steekt een ander item dat u wellicht kent de kop op: ‘Materiality’ of beter ‘Double Materiality’ .
Dit betekent kortweg dat wat werkelijk van belang is voor u als bedrijf afgetoetst wordt aan dat wat van belang is voor uw stakeholders, vanuit het ESG perspectief.
In deze oefening zullen uw belangen, waarden en doelen afgewogen kunnen worden tegen die van uw respectievelijke stakeholders. Daarom zal een regelmatige stakeholders- en een ‘double materiality’ oefening niet overbodig zijn.
Wat nu?
De vraag blijft,
of ESG (Environmental, Social and Governance) een papieren tijger voor u blijft of een instrument wordt om uw bedrijf te laten groeien en bloeien?
of u nu de tijd neemt om zich grondig voor te bereiden op wat komen gaat, of dat u wacht tot u tot rapportage gedwongen wordt?
of u nu de opportuniteit neemt om dit als een leerproces voor uw leidinggevenden en uw hele organisatie te gebruiken?
Een hands-on aanpak met regelmatige strategische updates en waarde- en proces evaluatie cycli aan de hand van wetenschappelijke standaarden en circulair ondernemen als insteek, lijkt ons een goede oplossing.
De ESG-voorschriften maken uw (raad van) bestuur in hoge mate strategisch verantwoordelijk. De leiding moet nu zeker zorgen voor een duurzame bedrijfsstrategie die de belangrijkste risico’s en opportuniteiten aanpakt en de vooropgestelde resultaten bereikt.
U zal bewijzen moeten voorleggen dat u voor uw leidinggevenden een reëel groeipad voorziet.
Bijkomend is er ook de auditverplichting op de rapportering van de duurzaamheidsinformatie. Al vanaf het eerste jaar dat bedrijven gaan rapporteren, moet die ook geauditeerd worden. Het is dan ook vanzelfsprekend dat vorm en inhoud kwaliteitsvol moeten zijn.
Guido Van Nuffelen | www.orchestri.com